Nr. 17 Het CO2 probleem 19 december 2016
Het begint op indoctrinatie te lijken, iedere keer als de opwarming van de
aarde ergens ter sprake komt, krijgt het broeikasgas CO2 (“kooldioxide”) de
schuld, namelijk de CO2 die ontstaat doordat wij erg veel fossiele brandstoffen
verstoken. Om de opwarming tegen te gaan móeten en zúllen we minder CO2
uitstoten, want anders…..! Bepaalde milieuorganisaties willen zelfs de
“antropogene” CO2 uitstoot (door menselijk handelen) geheel stoppen.
Maar… is die CO2 wel de oorzaak van de opwarming? Is CO2 wel het
belangrijkste broeikasgas? En als dat zo is, waarom zoekt men dan niet naar een
methode om de CO2 direct uit de lucht te verwijderen (en op te slaan) in plaats
van de nadruk te leggen op het beperken van de uitstoot. Met alleen beperking
van de uitstoot zal de totale hoeveelheid CO2 in de atmosfeer blijven toenemen.
De uitstoot van CO2 door industrie en transport kan natuurlijk niet zo maar
stopgezet worden: de economie zou krakend tot stilstand komen. Op een aantal
internationale klimaatconferenties heeft men daarom besloten dat de opwarming
van de aarde niet meer dan twee graden mag bedragen (alsof men dat in de hand
heeft!). Dat betekent dat de uitstoot van CO2 moet verminderen maar zal dus
gewoon doorgaan, misschien in wat mindere mate.
De aarde warmt op, dat is intussen wel duidelijk, het poolijs smelt, het
zeewater is warmer, wervelstormen en regenval zijn heftiger dan ooit, maar of dat
werkelijk ligt aan de toename van de CO2 concentratie in de atmosfeer? Dat is twijfelachtig,
maar allerlei geleerden en instanties die zich met het milieu bezig houden
beweren stellig dat dit zo is. De politiek gaat hier dus ook maar vanuit en men
neemt allerlei besluiten om de uitstoot van CO2 te beperken, let wel de UITSTOOT,
niet het verlagen van de CO2 concentratie zelf (die dus nog steeds toeneemt).
Zo heeft de EU een aantal jaren geleden (in 2005) een systeem van “emissierechten”
voor CO2 in het leven geroepen in de verwachting dat daardoor de CO2 uitstoot
zal verminderen. Alle bedrijven die CO2 uitstoten, zoals centrales, staalfabrieken,
de chemische industrie en zo voort, kregen van de EU een “emissie plafond”. Ze
mogen dan legaal een hoeveelheid CO2 (en ook nog andere “broeikasgassen) uitstoten,
mits de uitstoot het hun toegewezen plafond niet overstijgt. Is dit wel het geval,
dan moeten extra emissierechten ingekocht
worden van bedrijven die minder zijn
gaan uitstoten of intussen gestopt zijn. Daartoe is een “veiling” opgericht,
waarop deze rechten verhandeld worden.
Hoe heeft men zoiets kunnen verzinnen? Zo’n systeem vraagt toch om fraude?
Inderdaad, onlangs brachten de media nieuws dat er een grootscheepse fraude met
BTW afdracht en gesjoemel met de boekhouding bij deze emissiehandel was ontdekt.
Door de economische crisis in de jaren na 2008 daalde in heel Europa namelijk de
productie van allerlei goederen en werd er veel minder CO2 uitgestoten waardoor
er zeer veel rechten vrij kwamen. Hierdoor nam de handel in emissierechten enorm
toe en is de prijs intussen gezakt tot ongeveer 4,5 euro per emissierecht (dat
is één ton CO2).
Het doel van deze emissie handel: beperking van de CO2 uitstoot blijkt daardoor
natuurlijk niet erg te werken, want de industrie kan gewoon doorgaan met de
emissie van broeikasgassen, omdat die rechten zo goedkoop zijn. Wil iemand
bijvoorbeeld doorgaan met kolen stoken? Dan koopt men er gewoon wat emissierechten
erbij. Dat de CO2 uitstoot desondanks toch iets gedaald is, is te danken aan
andere maatregelen (zoals zuinigere auto’s, groene energie etc.)
De bevinding dat CO2 het belangrijkste broeikasgas is en dat dit gas de opwarming
van de aarde veroorzaakt, wordt nu toch door steeds meer geleerden betwijfeld. Duiken
we in de vele literatuur die over broeikasgassen geschreven is dan blijkt allereerst
dat het belangrijkste broeikasgas niet CO2 maar water is: in dampvorm en ook als wolken. Andere broeikasgassen zijn
o.a. CH4 (methaan), H (waterstof), NOx (stikstofoxiden), O3 (ozon) en “cfk’s”
(drijf- en koelkastgassen). Op de website “klimaatgek”, die zeer veel
informatie geeft, lees ik:
“H2O, in de vorm van waterdamp (70%)
en waterdruppels (20%), is voor ongeveer 90% verantwoordelijk voor het totale
broeikaseffect; de resterende 10% komen voor rekening van de andere
broeikasgassen, waarvan CO2 het belangrijkste is.”
De grote nadruk die steeds wordt gelegd op de noodzaak de CO2 uitstoot te
beperken is dus nogal overdreven gezien de beperkte rol die CO2 speelt. Dit
wordt nóg duidelijker als we de “antropogene” CO2 uitstoot bekijken. Dat is dus
de uitstoot van CO2 die door menselijke activiteiten wordt veroorzaakt. Deze
blijkt slechts 3.4 % van de totale CO2 uitstoot te zijn.
Maar waar komt dan die niet antropogene CO2 uitstoot vandaan? Het IPCC (Intergovernmental Panel on
Climate Change) zegt hierover in een van z’n rapporten het volgende:
“Ongeveer de helft van de
jaarlijkse (CO2) emissies verdwijnt in zogenaamde “sinks” zonder dat we weten
wat er mee gebeurt. Naar schatting kan van de toename van alle broeikasgassen
(buiten H2O) sinds de industriële revolutie ongeveer 25% worden toegeschreven
aan de mens. Het is erg lastig om vast te stellen ‘waar’ CO2 vandaan komt
(sources) en waar het weer opgenomen wordt (sinks). De belangrijkste bronnen
voor atmosferisch CO2 zijn de oceanen ( 90 gigaton/jaar), vegetatie (60
gigaton/jaar) en bodems (60 gigaton/jaar). De inbreng van de mensheid is
slechts 5,5 gigaton/jaar. De menselijke inbreng in atmosferische koolstof is
dus 2,6%. Men kan zich afvragen of een dergelijke kleine inbreng er wel toe
doet, zeker als men bedenkt dat bovenstaande getallen schattingen zijn. De
foutenmarges in die grote stromen zijn groter dan de antropogene inbreng.”
Tien jaar geleden berekende ik dat de totale hoeveelheid CO2 in de
atmosfeer toen zo’n 3000 gigaton bedroeg en dat de jaarlijkse uitstoot van CO2,
door industrie en verkeer, ongeveer 30 gigaton zou bedragen. Daarvan zou dus
slechts 5,5 gigaton door de mens veroorzaakt zijn.
Die ongeveer 3000 gigaton CO2 in de atmosfeer berekende ik, uitgaande van de toenmalige CO2 concentratie in
de lucht van 0,04%. Nu spreekt men niet
meer over procenten maar over “ppm” (parts per million). Bij het begin van de
industriële revolutie bedroeg de CO2 concentratie 250 ppm, in 2015 werd voor
het eerst 400 ppm bereikt en deze waarde stijgt langzaam (ongeveer 1 ppm per
jaar).
De hoeveelheid CO2 bedraagt volgens diverse bronnen thans inderdaad 3000
miljard ton. Dat deze hoeveelheid in tien jaar niet gestegen is, begrijp ik
niet goed, maar misschien komt die 0,04% CO2 van toen niet overeen met de 400
ppm (parts per million) van nu en was mijn berekening daardoor onjuist.
Ook blijkt de uitstoot van CO2 veel gecompliceerder dan ik toen wist: vooral
de rol van de oceanen blijkt belangrijk, maar niet erg duidelijk. Als de
zeewatertemperatuur stijgt zou er extra opgeloste CO2 vrij kunnen komen, want
in koud water lost meer gas op dan in warm water. Maar over welk zeewater
hebben we het? Alleen de bovenste laag water is iets warmer geworden, op
grotere diepte zou er weinig veranderd zijn. De precieze rol van zeewater vergt
veel meer onderzoek.
Op de website van “klimaatgek” is nog een opvallend feit gemeld: Bekijken
we de geschiedenis van het CO2 gehalte van de atmosfeer over langere tijd
(duizenden jaren) dan blijkt er iets merkwaardigs: als men de grafieken van temperatuur
van de aarde en de CO2 concentratie naast
elkaar legt, dan blijkt éérst de temperatuur te stijgen en pas daarna de CO2
concentratie. Maar waarom stijgt (en daalt) de temperatuur van de aarde? Dit
zou veel meer te maken hebben met de wisselende zonkracht dan met dat “beetje”
CO2 in de lucht. Als dit zo is wordt het hoog tijd meer onderzoek naar de
invloed van de zon te doen.
De geschiedenis van de CO2 concentratie heeft men kunnen bepalen door
bestudering van boringen in de kilometers dikke ijslaag in Groenland.
Intussen gaan de westerse landen door met CO2 (uitstoot) beperken en doet
de rest van de wereld niet erg mee. Op naar de volgende klimaatconferentie.